به نقل از «همشهری آنلاین»

نگاه عربی به شانگهای؛ کشورهای عربی در تلاش برای اثبات وفاداری سیاسی به چین

تاریخ انتشار: ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۰۲۳۵۶

به گزارش همشهری آنلاین، قرار است به‌زودی سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در سمرقند ازبکستان دور هم جمع شوند تا بیست‌ودومین اجلاس سران این سازمان را برگزار کنند.

این اجلاس در روزهای پنجشنبه و جمعه همین هفته در سمرقند برگزار می‌شود. سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۰۱ به‌عنوان جانشین سازمان کوچک‌تری با نام «شانگهای پنج» تأسیس شد و اکنون بزرگ‌ترین گروه منطقه‌ای در اوراسیاست که حدود ۴۰ درصد از جمعیت جهان و ۳۰ درصد از تولید اقتصادی جهانی را پوشش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هم‌اکنون ۸ عضو اصلی این سازمان شامل چین، هند، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان و ۴ کشور ناظر شامل افغانستان، بلاروس، ایران و مغولستان هستند. همچنین ۶ کشور ارمنستان، آذربایجان، کامبوج، نپال، سریلانکا و ترکیه کشورهای شریک گفت‌وگو با سازمان شانگهای هستند. تاکنون سازمان شانگهای ارتباط کمی با کشورهای عربی منطقه داشته است، اما به‌نظر می‌رسد که نشست آتی سازمان همکاری شانگهای در ازبکستان قرار است مجلس پاگشایی برای ورود اعراب به شانگهای باشد.

براساس بیانیه رسمی اعلام شده از سوی دبیرخانه سازمان شانگهای، در نشست سمرقند قرار است کشورهای قطر، عربستان سعودی و مصر به‌عنوان «شرکای گفت‌وگو» به آن بپیوندند. پیش از این نیز کشورهای عربی دیگری مانند امارات، سوریه و عراق اشتیاق و علاقه خود را برای مشارکت در سازمان همکاری شانگهای اعلام کرده بودند، اما تاکنون پیوندی معنادار و قابل توجهی میان این سازمان و کشورهای عربی برقرار نشده است.

شانگهای برای اعراب مهم است؟

سازمان همکاری شانگهای دارای پیشینه قابل توجهی در همکاری‌های امنیتی و اقتصادی منطقه‌ای است، اما این همکاری‌ها به‌طور عمده متمرکز بر آسیای مرکزی بوده است.

پس از سال ۲۰۱۷ که هند و پاکستان به عضویت کامل شانگهای درآمدند و اکنون که ایران نیز در حال طی فرایند عضویت کامل خود است، کشورهای عربی به‌ویژه در حوزه جنوبی خلیج‌فارس با سازمان شانگهای همسایه می‌شوند. البته پیش‌تر یادداشت تفاهمی میان دبیرخانه سازمان همکاری شانگهای و دبیرخانه عمومی اتحادیه کشورهای عربی در اجلاس سال گذشته سران در دوشنبه پایتخت تاجیکستان منعقد شده بود، اما به‌نظر می‌رسد که اعراب تمایل دارند که این همکاری‌ها را تقویت کرده و آن افزایش دهند.

برای کشورهای عربی به‌ویژه عربستان سعودی، سازمان شانگهای دروازه‌ای برای مبادلات گسترده‌تر در حوزه اقتصادی با کشورهای آسیای مرکزی است. طی سال‌های گذشته حجم روابط اقتصادی عربستان و کشورهای آسیای مرکزی چندان تعیین‌کننده نبوده، اما سعودی‌ها این روزها بی‌میل نیستند که نگاهی نیز به کشورهای شمال آسیا داشته باشند. از سوی دیگر برای سعودی‌ها، نقش‌آفرینی در آسیای مرکزی ژستی برای عرض‌اندام سیاسی است و همین هدف برای ریاض در چارچوب روابط نزدیک‌تر و فعالانه‌تر در سازمان همکاری‌های شانگهای دست‌یافتنی‌تر است. این هدف سیاسی به‌ویژه آنجا برای ریاض معنا پیدا می‌کند که ترکیه، دیگر رقیب دیرینه ریاض، مدت‌هاست که تحرکات گسترده‌ای را در کشورهای آْسیای مرکزی دنبال می‌کند و از این منظر شاید عربستان به این فکر می‌کند که عضویت در شانگهای فرصت حضور در آْسیای مرکزی را فراهم خواهد کرد.

برای دیگر کشورهای عربی، مانند مصر و قطر نیز دلایل مشابهی برای عضویت در سازمان شانگهای وجود دارد و این کشورها عضویت در شانگهای را فرصتی برای تقویت نقش‌آفرینی منطقه‌ای خود به‌ویژه در آسیای مرکزی و جنوب آسیا ارزیابی می‌کنند. از سوی دیگر، عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای که قرار است در اجلاس پیش‌رو در سمرقند اعلام شود، یکی دیگر از مهم‌ترین عوامل محرک کشورهای عربی برای ورود به شانگهای با توجه به رقابت‌های تاریخی این کشورها با ایران است. 

چین، نقطه کانونی شانگهای

باید توجه داشت که چین روح اصلی سازمان همکاری شانگهای است. این کشور هم بیشترین سهم را در سبد تجارت و سرمایه‌گذاری این سازمان دارد و هم از نظر سیاسی توانسته شانگهای را یک چارچوب غیرغربی نشان دهد. حقیقت ماجرا هم این است که شانگهای در واقع یک سازمان غیرغربی است و شاکله این سازمان در تقسیم‌بندی بین‌المللی در خارج از مرزهای نظام بین‌المللی غرب‌محور قرار می‌گیرد. چین همچنین حساب سیاسی ویژه‌ای روی شانگهای در تقابل‌های سیاسی خود با آمریکا باز کرده و بسیاری از کشورهای عربی نیز از این موضوع آگاهند که احتمالا پکن اعضای سازمان شانگهای را به‌عنوان شرکای سیاسی ویژه خود درنظر دارد.

با توجه به آنکه کشورهای عربی به‌ویژه عربستان و امارات طی چند سال گذشته روابط سیاسی نزدیکی با چینی‌ها برقرار کرده‌اند، آنها اکنون حضور و روابط نزدیک با سازمان شانگهای را فرصتی برای اعلام وفاداری‌های سیاسی خود به چین می‌دانند.

در عین حال روابط تجاری گسترده چین با کشورهای عضو سازمان شانگهای نیز می‌تواند یکی از دلایل گرایش اعراب برای نقش‌آفرینی در این سازمان امنیتی و تجاری باشد. براساس آماری که وبگاه پاکستانی فرایدرتایمز درباره سازمان شانگهای آورده است، حجم تجارت چین با کشورهای عضو سازمان شانگهای از سال ۲۰۰۱ تاکنون ۲۰ برابر شده و در سال ۲۰۲۰ به ۲۴۵ میلیارد دلار رسیده است. این حجم تجاری در سال ۲۰۰۱ فقط ۱۲ میلیارد دلار بود. از این منظر چندان عجیب نیست که کشورهای عربی برای تقویت روابط تجاری خود با چین، حضور در شانگهای را نیز در سرفصل برنامه کاری خود قرار دهند.

در همین ارتباط نیز اشتیاق احمد، روزنامه‌نگار پاکستانی در گزارشی در روزنامه فرایدی‌تایمز درباره علت اهمیت سازمان شانگهای برای کشورهای عربی می‌نویسد: جذابیت کنونی سازمان همکاری شانگهای برای جهان عرب تا حد زیادی مدیون ردپای اقتصادی رو به رشد چین در منطقه است. چین نه‌تنها بزرگ‌ترین شریک تجاری کشورهای عضو شانگهای است، بلکه به لطف طرح کمربند و جاده خود یک سرمایه‌گذار بزرگ در طرح‌های زیرساخت به‌شمار می‌رود که اعراب به‌شدت به اینگونه سرمایه‌گذاری‌ها نیاز دارند.

براساس گزارش فرایدی‌تایمز، در سال گذشته، تجارت دوجانبه چین با کشورهای عربی ۳۳۰ میلیارد دلار بود که این آمار ناشی از افزایش سالانه ۳۷ درصد حجم تجارت بوده است. همچنین یک‌سوم واردات انرژی چین از کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس و بیشترین آن از عربستان سعودی صورت می‌گیرد. حجم تجارت دوجانبه چین با سعودی‌ها در پایان سال ۲۰۲۱ که ۸۷.۳۱ میلیارد دلار اعلام شد، تقریبا ۲۰۹ برابر زمان برقراری روابط دیپلماتیک میان پکن و ریاض در دهه ۱۹۹۰ است.

طرح «کمربند و راه» نیز چین را قادر ساخته تا میزان سرمایه‌گذاری خود در جهان عرب را افزایش دهد و این سرمایه‌گذاری در کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس به ۱۴۰ میلیارد دلار می‌رسد. گفته می‌شود که این سرمایه‌گذاری‌ها در زمینه‌های مختلفی مانند توسعه بندر دریایی و امکانات حمل‌ونقل، مجتمع‌های صنعتی، شبکه‌های ۵G، هوش مصنوعی، فناوری‌های نوظهور و انرژی‌های تجدیدپذیر عملیاتی خواهند شد. همزمان در شرایطی که کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در تلاش برای فاصله گرفتن از اقتصاد نفتی هستند، این کشورها برای توسعه زیرساخت‌های حیاتی خود به سرمایه‌گذاری فنی چین به‌شدت نیازمند هستند.

نابراین اینکه عربستان سعودی و قطر قرار است به شرکای گفت‌وگوی سازمان همکاری شانگهای تبدیل شوند، تحولی دلگرم‌کننده برای جهان عرب است. آنها به‌ترتیب بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان نفت و گاز طبیعی در جهان هستند و بحرین نیز تا یک‌سال دیگر وارد این باشگاه خواهد شد و چین نیز امیدوار است تا از چارچوب شانگهای پیوندهای اقتصادی خود با اعراب را تقویت کند.  

کد خبر 705433 منبع: روزنامه همشهری

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: سازمان همکاری شانگهای سازمان شانگهای عربستان سعودی میلیارد دلار کشورهای عربی سرمایه گذاری آسیای مرکزی کشورهای عضو همکاری ها خلیج فارس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۰۲۳۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

گام اول فصلنامه «ماجرا»، پرداختن به خاطرات و کارنامه رهبر معظم انقلاب است

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، آیین رونمایی از فصلنامه تاریخی_سیاسی «ماجرا» با حضور علی باقری‌کنی معاون سیاسی وزارت امورخارجه، منوچهر متکی وزیر اسبق امور خارجه، محمدمهدی دادمان رئیس حوزه هنری و جواد موگویی سردبیر فصلنامه روز یکشنبه ۹ اردیبهشت ماه در خانه اندیشه‌ورزان جوان برگزار شد.

در ابتدای این مراسم، جواد موگویی پژوهشگر تاریخ که سردبیری فصلنامه «ماجرا» را نیز برعهده دارد با بیان اینکه تصمیم چاپ فصلنامه «ماجرا» مربوط به سال ۱۴۰۰ بود، اظهار داشت: حوادث ۱۴۰۱ انتشار فصلنامه را تعویق انداخت. از طرفی اولین شماره را درباره دکترین نظام درحالی قبل از عملیات طوفان‌الاقصی شروع کردیم که واقعا نمی‌دانستیم قرار است چه اتفاقاتی رقم بخورد که نکته قابل توجه اینجاست انتشار ماجرا به اتفاقات طوفان الاقصی برخورد. در محافل و فضای مجازی شنیده‌ایم که گفته شده ما این فصلنامه را بعد از حمله به اسرائیل شروع کرده‌ایم که باید بگویم چنین چیزی نیست.

وی در ادامه به تشریح رویکرد فصلنامه ماجرا پرداخت و گفت: رویکرد فصلنامه حوادث بعد از انقلاب خواهد بود و علت آن این است که ما در تاریخ‌نگاری بعد از انقلاب غفلت عظیمی کرده‌ایم و تاریخ‌نگاری دهه ۶۰ را در افکار عمومی باخته‌ایم هرچند یک دهه بعد و در موضوع تاریخ‌نگاری دهه ۷۰ مسئله بکر است.

سردبیر فصلنامه ماجرا عدم دسترسی به اسناد را نقطه ضعف برای پرداختن به تاریخ دانست و خاطرنشان کرد: وزارت خارجه هنوز اسناد مشروطه، مسئله ملی شدن صنعت نفت و حکومت پهلوی اول و دوم را آزاد نکرده است و دستگاه‌های سندی ما مثل مرکز اسناد خیلی سلیقه‌ای عمل می‌کنند. عدم بازگویی خاطرات از طرف رجال سیاسی نیز یک مسئله مهم است که متاسفانه در کشورمان پابندی به جلسات خاطره‌گویی نیستند و افراد براساس سلیقه خاطرات را می‌گویند و همین باعث می‌شود ما افکار عمومی را از دست بدهیم.

وی با تاکید براینکه دنبال دیده شدن فصلنامه «ماجرا» نیستیم، عنوان کرد: ما گام اول را برای پرداختن به خاطرات و کارنامه رهبر معظم انقلاب برداشته‌ایم و امیدوارم ابعاد این مسئله به بحث و گفتگو گذاشته شود.

فصلنامه ماجرا ابتکار و شجاعت به خرج داده است

در ادامه، علی باقری‌کنی معاون سیاسی وزارت خارجه ابتکار و شجاعت را ویژگی مهم فصلنامه «ماجرا» دانست و با تاکید براینکه ورود به پژوهش درباره امنیت ملی جسارت و شهامت و فکر می‌خواهد، گفت: مجموعه مصاحبه‌ها و تصاویر جمع‌آوری شده در این فصلنامه ارزشمند است که نشان می‌دهد در آینده با سلسله مطالبی روبرو خواهیم بود که می‌تواند نیاز‌های نسل کنونی و آینده کشورمان و دیگر کشور‌ها را که دغدغه فرایند انقلاب دارند را از دل پژوهش بشناسند.

وی پژوهش تاریخ را یک میدان خطیر دانست و عنوان کرد: پرداختن به پژوهش تاریخ یک میدان بسیار خطیر است که فعالیت در آن آسان نیست، چون چندگانگی نگاه و ایده و تفکر در آن جولان پیدا می‌کند و طبیعی است که تلاقی نگاه‌ها در این میدان وجود دارد.

معاون سیاسی وزارت خارجه در ادامه گفت: جای چنین پدیده‌ای در میان منشورات انقلاب اسلامی خالی بود که امیدواریم با ارتقا کیفی مجموعه به محصولات و تولیدات معتبرتر و مستحکم‌تر و قابل اعتنا بیشتری دست پیدا کنیم. آن چیزی که به‌نظرم مهم می‌آید، این است که آن کاری که نتیجه این زحمت و تلاش خودش را نشان دهد، این است که ما به یک الگو و الگو‌هایی در عرصه حکمرانی جمهوری اسلامی با نگاه رهبر مقام معظم رهبری برسیم تا زمینه ارتقا حکمرانی دینی در کشور صورت گیرد. باقری هدف از پرداختن به تاریخ پژوهشی انقلاب را الگوسازی دانست و گفت: علوم انسانی مثل ریاضی نیست که رابطه علی و معلولی قطعی مشخص را نشان دهد لذا علوم انسانی پیچیدگی و شیرینی خاص خودش را دارد پس ما باید با این نگاه این کار را روشمند ببینیم.

او به تشریح خطرات جدی انقلاب اسلامی در چهار دهه گذشته اشاره کرد و گفت: کارکرد و نتیجه این مجله باید روشن شدن فرایند و ساز و کاری باشد که کشورمان را به این نتیجه رساند که در بیش از سه دهه گذشته از خطرات جدی که می‌توانست کشور را در عرصه دیگری وارد کند، چیست و چه ویژگی‌هایی وجود داشت که ما توانسته این این موفقیت را کسب کنیم.

معاون سیاسی وزارت خارجه با بیان اینکه روایت‌ها معمولا از تنگناهاست، گفت: فهم من این است که رمز اصلی این موفقیت و کلید واژه اصلی آن حکمت است حکمتی که رهبری و شالوده حکمرانی جمهوری اسلامی در دوره امام (ره) و رهبر انقلاب از آن بهره داشته است.

حکمت علاوه‌ بر اینکه دانش و اطلاعات دارد، نور دارد که ناشی از ایمان شخصی و تقوای حاکمیتی (سیاسی) است. این تقوا یعنی اینکه به الزامات یک حکومت دینی پایبند باشید.

در ادامه مراسم، منوچهر متکی وزیر اسبق خارجه کشورمان به ذکر خاطراتی از دوران مسوولیت در وزارت خارجه پرداخت و نگاه مردم نسبت به مجلس شورای اسلامی و دشواری‌های فعالیت در آن را تشریح کرد. در بخش پایانی این مراسم، فصلنامه تاریخی_ سیاسی «ماجرا» با حضور میهانان ویژه رونمایی شد.

انتهای پیام/